Vandaag de dag duikt het begrip ‘Eurazië’ weer op. Hoewel dit concept al langer bekend is in de Beweging en hier een daar ook actief gepropageerd en aangehangen wordt, gebruikte onlangs de Russische president Putin deze term ook. Terecht?
Een speurtocht door het verleden van dit idee zal duidelijk maken wat dit concept inhoudt en in hoeverre nationaalrevolutionairen er hun voordeel aan hebben.
De oorsprong van het idee van ‘Eurazië’
Rusland had altijd al moeite als Europees land in het Westen te worden erkend. Tsaar Peter de Grote (1672 - 1725) streed in zijn tijd al voor een plek van Rusland in Europa. Het Westen oordeelde echter keer op keer dat Rusland in de kern ‘Aziatisch’ zou zijn en dus géén deel van Europa. De term ‘Eurazië’ zou pas veel later opduiken. Omtrent 1921.
Toen de Oktoberrevolutie van 1917 het oude feodale Rusland wegvaagde, stroomden tal van kleinburgerlijke intellectuelen (etnologen, taalwetenschappers, historici, theologen, filosofen, rechtsgeleerden etc.) als onderdeel van de Eurazië Beweging, in ballingschap naar het buitenland (Hun theoretisch naslagwerk werd gebundeld onder de titel “Der Aufbruch nach Osten”). Om het concept van Eurazië te begrijpen dient men eerst naar enkele voorlopers van deze Beweging te kijken. De in 1890 geboren taalwetenschapper Nikolaj Trubetzkoj was één van haar grondleggers (zie zijn veel geciteerde standaardwerk “Europa und die Menschheit”).
Al haken we gelijk in op verwijzingen van het Westen naar Peter de Grote en zijn erkenning van Rusland, dan hebben we het wezen van de idee van Eurazië gelijk te pakken. Trubetzkoj stelt in zijn Oost-oriëntering dan ook dat niet de Kiev-Rus aan de wieg van het Russische Rijk stond, máár het Mongoolse Rijk van Dzjengis Khan en dat de periode daarna, waar de Tataren heersten, het begrip ‘Rusland’ definieerde. “Oervader” Khan zou voor de territoriale eenheid hebben gezorgd, het zelfstandige gebied “Eurazië”.
Het “beschaafde” Westen dat zichzelf als superieur zag en niet-Europese volkeren trachtte te domineren, moest worden bestreden met eigen ontwikkelde culturele aspecten, de eigen bewuste achtergeblevenheid moest vooruit springen. Het Oosten en Westen moesten zich met elkaar meten.
De toekomst van Rusland moest niet die van een wereldleider zijn, maar die van een voorhoede tegen Europa. Dit kon alleen maar als Rusland aanhaakte bij de bevrijdingsbewegingen van de koloniale volkeren, zichzelf dus losmaakte van de Europese onderdrukker, waarmee Rusland niets gemeen had.
De conservatieve auteur Konstantin Leontjew (1831-1891) geldt als een andere grondlegger van de idee van Eurazië met zijn positie m.b.t. het Slavendom wiens Russische cultuur dient te worden beschermd tegen Europa d.m.v. een duidelijke scheidslijn (een heuse muur) tussen Oost en West.
Echter zit het verschil tussen de ideeën van Eurazië en die van Leontjew erin dat deze laatste niet zozeer de Westerse cultuur verwierp, maar haar verburgerlijking en democratisering, als gevolg van de Franse Revolutie. Bij Leontjew gold het oude feodale aristocratische Europa nog als het hoogste goed.
Terugkomend op de latere Eurazië Beweging: Zij zag in de burgeroorlog, de revolutie en de val van de tsaar positieve ontwikkelingen, waarin zij de Bolsjewieken niet geheel verwierp. Evenals dat ook niet met het opkomende Italiaanse fascisme werd gedaan.
Beide werden positief ontvangen vanwege hun anti-parlementaristische en anti-democratische gedachte.
Wat echter een hinderpaal bleef voor de Eurazië beweging, was de eigen verheerlijking van de natie in het fascisme en de nabootsing van de Westerse burgerlijke cultuur in de gedaante van de proletarische cultuur onder de Bolsjewisten.
De “Euraziaten” hadden altijd de uitschakeling van de heersende Bolsjewistische Partij in de Sovjet-Unie op het oog gehad, de hegemonie van marxisme diende door die van Eurazië te worden vervangen.
De Eurazië Beweging zou met de dood van Trubetzkoj in 1938 langzaam ineenstorten (Hij overleed na een fataal verhoor door de Gestapo vanwege vermeende kritiek op de rassenleer van de nazi’s nadat de Anschluss van Oostenrijk had plaatsgevonden).
De ontwikkeling van het hedendaagse Eurazië-idee
Het zou meer dan 50 jaar duren alvorens de idee van Eurazië een renaissance beleefde. De ineenstorting van de Sovjet-Unie tijdens het Gorbatsjov-tijdperk luidde een nieuwe fase in van de zoektocht naar een nieuwe Russische identiteit. Deze identiteit zou door Alexander Dugin (geb. 1962) worden gevonden, de idee van Eurazië. Alleen slaan de (voormalige) extreemrechtse ideeën van Dugin de plank mis als het gaat om het “Derde Weg” concept gaat van Eurazië.
Het belangrijkste onderscheid tussen het oorspronkelijke concept en dat van Dugin ligt opnieuw in het verschil van opvatting m.b.t. Oost en West.
Daar waar het eerste getuige van een isolationistische houding, daar streeft het tweede een expansionistisch idee na. Tussen West- en Oost-Europa ,,heerst alleen vijandigheid, haat, meedogenloze strijd met of zonder regels, de strijd om de vernietiging tot de laatste druppel bloed. Tussen hen liggen bergen van lijken… Wie van hen zal het laatste woord hebben?... Dit zal de oorlog beslissen, de ,,Vader aller dingen”, aldus het tijdschrift Elementy waar Dugin aan verbonden was.
Het onderscheid zit hem er dan dus in dat Dugin een veroveringsoffensief vanuit het Oosten richting het Westen nastreeft i.t.t. de klassieke idee van Eurazië die zich wou bevrijden van het Westen en er zelfstandig naast wou leven.
Ook Putin spreekt vandaag de dag over Eurazië, zij het echter met nog grotere nadruk op de Groot-Russische gedachte. In Putins concept gaat het om een Russisch nationalistische idee, een Groot-Rusland. Er is géén sprake van een verenigd Azië der volkeren in zijn (en Dugins) wereldbeschouwing. Slechts een machtsreactie, maar géén heterogeen Oostblok tegen de EU en Amerika.
Alhoewel wij als nationaalrevolutionairen met het hedendaagse Eurazië concept géen verwantschap voelen, dient het klassieke concept van Eurazië echter wel als een bondgenoot gezien te worden. Redenen:
1) De anti-parlementaire en anti-tsaristische ideologie;
2) Het isolationisme tegen het burgerlijke Westen en de vereniging van de volkeren Azië;
3) (Wederom) De grootmacht Rusland in de bevrijdingsstrijd tegen Europese onderdrukking;
4) Strevend een revolutie die noch specifiek partijbolsjewistisch noch specifiek fascistisch is;
5) Waar daarnaast de chauvinistische ideeën van Dugin en Putin m.b.t. een Russisch Imperium alle tijde verworpen dienen te worden!
Dus mocht er in Rusland een dergelijke Eurazië Beweging zijn ontstaan of bezig zijn te ontstaan, dan dient deze er goed aan te doen om nauwe aansluiting te zoeken bij de arbeidersbeweging teneinde zich te ontdoen van haar (klein-)burgerlijke wortels en waarachtig revolutionair te worden.
En dán zullen de nationaalrevolutionairen zich met haar in het Oostelijke kamp aaneensluiten en als wapenbroeders te hulp komen tegen de burgerlijke democratie en het imperialistische Westen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten