Rechts-Populisme: Het falen van de Linkse identiteitspolitiek

In de 21ste eeuw zijn we getuige van de opmars van een nieuw soort rechts-populisme dat zich over geheel Europa verspreidt. In Nederland wordt deze stroming vertegenwoordigd door de PVV, in Groot-Brittannië door de UKIP, in België door de N-VA, het FN in Frankrijk, de FPÖ in Oostenrijk enz. Dit rechtspopulisme kenmerkt zich voornamelijk door een nadrukkelijk anti-establishment standpunt, een euro-kritische houding en de agitatie tegen immigranten; voornamelijk moslims. In een relatief korte periode hebben zij een aanzienlijk deel van het electoraat voor zich weten te winnen en vormen zij een bedreiging voor de meer gevestigde politieke partijen. Waar hebben zij dit succes aan te danken?

Nu de economische crisis gestaag meer en verder om zich heen grijpt en de desastreuze gevolgen ervan steeds meer zichtbaar worden, neemt de onvrede over de gevestigde orde onophoudelijk toe. Nu er alsmaar minder te verdelen is, lijkt het er telkens meer op dat de strijd om te overleven langs etnische lijnen uitgevochten gaat worden: dat is de erfenis van het multiculturalisme. Dit is waar het nieuwe rechts-populisme haar kracht uit put.

Het kapitalisme is in crisis. De economische luchtbel die de laatste decennia door het financierskapitaal werd gecreëerd, is gebarsten en heeft de wereld in een ongekende economische recessie gestort. Waar een aanzienlijk segment van het Europese proletariaat tot voor kort van een middenklasse leventje heeft kunnen genieten, lijkt deze tijd onder druk van bezuinigingen en sociale afbraak nu definitief voorbij te zijn. De arbeiders in Europa zijn de grote verliezers van de globalisering gebleken. Zij worden rechtstreeks in hun bestaan bedreigd door de voortsluipende de-industrialisering, zijn overbodig geworden door de in razend tempo om zich heen grijpende automatisering en outplacement en voelen zich "vervreemd" door de alsmaar verder oprukkende massa-immigratie. Ook het EU project is een grote desillusie gebleken.

Ondertussen gaan de gevestigde politici, zowel links als rechts in het politieke spectrum, door met hun loze beloften. Het falen van traditioneel rechts heeft de weg open gemaakt voor de opkomst van een nieuw populistisch rechts, dat handig weet in te spelen op het vooruitzicht van een tijdperk van nog meer bezuinigingen en sociale afbraak. Aan de andere kant faalt links er in zijn geheel in om een concreet antwoord op de hedendaagse crisis te bieden. Hoewel links zich ooit voornamelijk bezig hield met het welzijn van de arbeidersklasse, lijkt links vandaag de dag vooral te zijn verzonken in een hulpeloze "identiteitspolitiek". Rechts heeft de beslissende economische strijd in Europa al lang gewonnen en haar neoliberale beleid op het gehele continent geïmplementeerd. Als troostprijs geniet links nog een zekere ideologische dominantie dat zich vooral baseert op anti-racisme, anti-nationalisme en een toewijding aan de Europese Unie.

Het is niet verwonderlijk dat deze ideologie perfect op een lijn staat met de globalisering afgestemd op de eisen van het internationale financiële kapitaal. Sinds de massale import van goedkope arbeidskrachten uit het buitenland ten gunste van winstmaximalisatie voor het kapitaal, is de introductie van het multiculturalisme in Europa een onmiskenbaar feit geworden. Tegelijkertijd maakte links een identiteitscrisis door, waarbinnen het socio-economische discours verdreven werd en de nadruk steeds meer gelegd werd op de culturele en morele aspecten van het racisme, in plaats van op de achterliggende economische oorzaken (de klassenstrijd). In de nieuwe 'anti-racistische' identiteitspolitiek van links werd alles wat 'blank' was automatisch slecht, met als gevolg dat alles dat 'niet-blank' was dan wel goed moest zijn. Hiermee wierp men zich enkel nog op als de verdediger van etnische minderheden, in plaats als de verdediger van de arbeidersklasse als geheel (ongeacht afkomst of huidskleur). In het tijdperk van schuldpolitiek en zelfhaat dat hierop volgde, wist links dan ook een aanzienlijk deel van de arbeidersklasse die dagelijks met de realiteit van de multiculturele samenleving werd geconfronteerd, van zich te vervreemden.

'Antiracisten' beschuldigen de meerderheid van de bevolking van het voortzetten van racisme, zonder de nadruk op de achterliggende economische redenen ervan te leggen. Ze moraliseren en demoniseren er op los. Iedere kritiek op de multiculturele samenleving, die door het kapitaal is gecreëerd, wordt automatisch als racisme en discriminatie afgedaan. Hun minachting voor de 'blanke' arbeidersklasse steken zij hierbij niet onder stoelen of banken. Multiculturalisme heeft sociale solidariteit verdrongen en de samenleving sterk gepolariseerd. Men denkt niet langer in termen van collectieve actie ter bevordering van bepaalde politieke idealen, maar steeds meer in termen van etniciteit of cultuur. Hoewel zij dit zelf niet graag erkennen, draagt hedendaags links hier met hun pseudo-ideologie juist zeer sterk aan bij. De onvoorwaardelijke steun van 'antiracisten' aan etnische minderheden om hun eigen cultuur te belijden, terwijl zij dit de blanke meerderheid ontzeggen, heeft een groot deel van de arbeiders van links vervreemd en daarmee recht in de armen van het rechts-populisme gedreven.

Het vacuüm wat links gecreëerd heeft is het ideale recruteringsgebied gebleken voor de nieuwe rechts-populistische politieke partijen. Hun achterban bestaat grotendeels uit arbeiders die aan de verkeerde kant van de sociale veranderingen staan. Zij hebben moeite om het hoofd boven water te houden in deze moeilijke tijden en voelen zich vreemdeling in een samenleving waar zij uitgesloten worden van de politieke conversatie. Zowel gevestigde linkse als rechtse politieke partijen hebben hen in de steek gelaten. Net als bij het identiteitspolitieke discours van links, leggen ook de rechts-populisten de nadruk op morele en culturele aspecten en negeren zij grotendeels de achterliggende economische oorzaken. Op hun beurt geven zij dan weer 'de immigranten' en de EU zetel in Brussel de schuld van de crisis. Terwijl de crisis juist enkel en alleen een rechtstreeks gevolg van het kapitalistisch systeem is. Rechts-populistische politici spelen in op het sentiment van een groot deel van de bevolking die de wereld waarin zij opgroeiden zien verdwijnen. Echter ondanks de valse beloften kunnen ook deze nieuwe rechts-populisten de arbeiders geen sociale gerechtigheid en geen rechtvaardige samenleving bieden.

Dat in deze crisistijd van bezuinigingen, sociale afbraak en groeiende ongelijkheid steeds meer mensen zich tot het rechts-populisme keren, zou de alarmbellen van iedere revolutionair moeten doen rinkelen. In een tijd dat de klassentegenstellingen in een ongekend tempo toenemen, maakt het klassenbewustzijn plaats voor een reactionaire en misleidende identiteitspolitiek. De heersende klasse heeft altijd op een "verdeel en heers" strategie vertrouwd om aan de macht te blijven door de arbeiders te verdelen en tegen elkaar uit te spelen - zowel links als rechtsom. Echter alle arbeiders hebben maar een echte vijand; de heersende klasse die hen onderdrukt en uitbuit.

Klassentegenstellingen zijn geen bijzaak, maar het belangrijkste product van de uitbuiting; de drijvende kracht achter het kapitalistische systeem. Zowel uitbuiting als onderdrukking wortelen in het kapitalisme. Door de uitbuiting berooft de heersende klasse de arbeiders van de welvaart die zij produceren en door onderdrukking weet de kapitalistische minderheid de massa's te overheersen. Als arbeiders hebben wij dus een en dezelfde vijand. Willen wij een daadwerkelijk rechtvaardige samenleving op het principe van sociale gerechtigheid realiseren, dan moeten we dus solidair zijn met al diegenen die door het kapitalisme worden uitgebuit en onderdrukt. Dat houdt eveneens in dat wij ons niet door valse profeten zoals rechts-populisten of 'anti-racisten' moeten laten misleiden en ons gezamenlijk tegen de echte vijand van onze volkeren moeten keren!