Over de rol die militanten in de antiglobaliseringsbeweging hebben gespeeld, denk ik dat er enkele dingen overwogen moeten worden door diegenen die hen en hun acties constant bekritiseren:
1. Ik geloof niet dat de beweging een zodanig aanwezige kracht zou zijn in het wereldwijde politieke discours van vandaag de dag, zonder haar meer militante delen. (Aangenomen dat een dergelijke aanwezigheid, onvermijdelijk behaald, gekanaliseerd en in stand gehouden door de corporatieve media iets positiefs is. Ikzelf ben hier niet geheel over uit, maar deze tekst is niet de plek om deze vraag te behandelen.) Waarom werd Seattle zo'n mijlsteen? Een jaar eerder waren er duizenden mensen die in allerhande steden wereldwijd hadden gedemonstreerd tegen de WTO bijeenkomst in Genève. Uiteraard er waren enkele factoren die Seattle speciaal maakte. Het gebeurde in de VS, dat een grote verrassing was aangezien er niet echt een wereldwijd beeld bestaat van Amerikanen die sociaal en ecologisch betrokken zijn. En ten tweede zorgde dit voor gegarandeerde aandacht en verslaggeving vanuit de door de VS gecontroleerde wereldwijde massa media. Er waren zeker indrukwekkende aantallen en een breed spectrum aan groepen aanwezig. Uiteraard. Echter de meeste aandacht werd gefocust op de rellen en mede dankzij dit werd het algemene kennis dat van nu af aan de (on)officiele machthebbers van deze wereld niet langer in staat zouden zijn om te dicteren en dirigeren zonder de inmenging van duizenden vastberaden individuen die zich verzetten tegen de kwade consequenties van hun macht en de manier waarop deze wordt uitgevoerd. Als men gelooft dat de media tijd die is gebruikt om de rellen te verslaan anders zou zijn gebruikt om de problemen van de protestanten te behandelen, dan vind ik dit nogal naïef. De militanten hebben geen media tijd van andere protestanten gestolen. Zij hebben media tijd voor de beweging vergaart. Was de verslaggeving meer sensationeel dan inhoudelijk? Uiteraard. Het alternatief was echter niet een diepte analyse over de fouten van het neoliberalisme - het alternatief was geen media aandacht in zijn geheel.
Mijn punten zijn a) dat de militanten een rol hebben gespeeld in de antiglobaliseringsbeweging en hebben geholpen om het te laten groeien als een potentiële revolutionaire kracht, en b) dat de tegenstanders van militante acties vandaag de dag maar al te graag de platformen gebruiken om hun mening te laten horen die juist door die militante acties gebouwd zijn.
2. Het zijn de militanten waarvoor hekken en robocops worden opgeworpen en burgerrechten worden opgeschort, in de naam van veiligheid voor de rijken en machtigen. Vreedzame protesten in de vorm van onaankondigende en onvoorziene massale sit-ins kunnen bijvoorbeeld voor gigantische verstoring en onderbreking zorgen. Hoewel als een continue vorm van protest kan deze makkelijk worden ingedamd (NGO's uitnodigen op bijeenkomsten, vreedzame protesten toestaan, enz.). Ze kunnen ongetwijfeld vervelend zijn voor corporatie- en overheidsbonzen, maar ze geven hen geen angst. Het zijn de militante kameraden die hen angst aanjagen en het zijn de militanten die de overduidelijke en voelbare muur tussen "hen" en "ons" maken. Een muur die de WTO zich doet terug trekken naar de afgelegen Arabische Golf of die Klaus Schwab zijn WEF een jaar uit Davos doet verhuizen. (Het laatste voorbeeld laat ook zien dat het publiek niet altijd de kant van de meesters kiest tegen de militanten. De meeste Zwitsers ware blij om WEF te zien vertrekken en zij hadden er goede redenen voor. Zij hadden er genoeg van. Niet omdat een paar protestanten een aantal ruiten insloegen in Davos enkele jaren geleden. Nee, omdat het Zwitserse publiek de massale veiligheidsrepercussies als buiten proportioneel zagen en er geen belang bij hadden hun belastinggeld te zien verdwijnen in het beschermen van de wereldwijde politieke en economische elites.)
3. De mediafocus op rellen tijdens grote protesten zorgen er geenszins voor dat mensen zich afkeren. Ik weet dat het eerder nieuwsgierigheid oproept bij sommige mensen die anders niks zouden geven om mensen die spandoeken vast houden en straattheater spelen. Ik weet dat het de symbolische macht van het militantisme is die bepaalde jeugd aantrekt tot de beweging en hen motiveert om protestant te worden. (Wie stelt dat ze deze jongeren niet bij de protesten willen hebben omdat deze enkel gewelddadig zouden worden omdat zij hun woede uiten zonder sociaal bewustzijn, staat op een lijn met de anti-militante vooroordelen van de mainstream die ik eerder heb behandeld. Als deze jongeren enkel komen om hun woede te uiten, waarom doen ze dit dan bij een antiglobaliseringsprotest in plaats van een avondje "flikker meppen" of op een eendenjacht? Daarbij is kwaad zijn meer dan begrijpelijk en te rechtvaardigen bij jongeren die in deze maatschappij opgroeien. Persoonlijk ben ik er blij om dat zij in staat zijn om hun woede te richten tegen socio-politieke oorzaken in plaats van het willekeurig te doen.)
Ten slotte een kort woord over de oneindige beschuldigingen dat de militanten van het Zwart Blok hoofdzakelijk bestaan uit provocateurs en undercover politie en/of niet-politieke relschoppers:
Als je kijkt naar alle mensen die betrokken zijn bij militante protesten wereldwijd in de laatste 30 jaar, dan vind je ongetwijfeld individuen die voor de andere kant werken. Nou en? Een provocateur probeert langzaam je "Critical Mass Friday" of je anti-nucleaire basisgroep te ondermijnen en undercover agenten zijn overal te vinden.
Kan ik zweren dat er geen "alcoholisten", "hooligans" of pure "avonturiers" ooit deel hebben uitgemaakt van een militant protest? Nee dat kan ik niet. Nou en? Mensen zullen zich af en toe bij militante protesten gevoegd hebben omdat zij aangetrokken werden door de kans "hide-and-seek" met de politie te spelen in plaats van door politieke idealen. Gelukkig zijn de militanten geen totalitaire Partij die haar leden telt. Veel jonge fascisten pogo'en graag op de band "Rage Against The Machine". Verliest deze band hiermee haar politieke geloofwaardigheid? Op elke grote antiglobaliseringsbijeenkomst vind je mensen die denken dat abortus moord is, dat de sociale verzorgingsstaat een Stalinistisch gevaar voor de individuele vrijheid is of dat Mexicanen in Mexico horen. Zorgt dit ervoor dat deze bijeenkomsten moreel niet geloofwaardig meer zijn?
Ik kan niet in de hoofden van militanten kijken en dat wil ik ook niet. Ik kan enkel zeggen dat bijna geen van de militante activisten die ik heb ontmoet de laatste 10 jaar voldoen aan de stereotypen waar zij meestal mee geconfronteerd worden. Bijna alle activisten die ik ken en heb gekend waren politiek zeer toegewijd en permanent betrokken in discussies over verantwoording en de morele implicaties van hun acties. De beelden van de typische militant als een ruziezoekende dronken punker of een verwende middenklasse tiener met een zwak om flessen naar de politie te gooien is gewoon nergens op gebaseerd.
Over het Zwart Blok:
Het "Zwart Blok" is een zeer losse term die verwijst naar wat meestal een netwerk is van verschillende in het zwart geklede en gemaskerde kleinere groepen die zich erop voorbereid hebben om de vernietiging van bezit in te zetten en straatgevechten met de politie aan te gaan, om zo hun politieke stempel te drukken op hun afkeer van de dominante politieke krachten. Zij richten hun woede naar wat zij zien als symbolen, vertegenwoordigers en/of verdedigers van een politiek en economisch systeem dat zij omver willen werpen.
Hoewel het een terugkerend en redelijk gevestigd recent fenomeen in Noord-Amerika is, gaat de erfenis van het Zwart Blok terug naar de post '68 militante politieke straatoppositie in Europa waar het haar hoogtepunt kende binnen de Duitse kraakbeweging van het midden van de jaren '80. Hier brachten gevechten met de politie met regelmaat honderden, soms duizenden gemaskerde activisten in het zwart op de been, door hun verlangen om in opstand te komen tegen de Staat en de restricties van het Kapitaal op hun ideeën over individuele en collectieve vrijheid. De beruchte Hafenstrasse in Hamburg heeft een grote rol gespeeld om een autonomistische mythe te maken van deze gelegenheden.
Voor mij bestaat er geen twijfel over het historisch belang en de legitimiteit van het Zwarte Blok in de strijd tegen de macht van de Staat en het Kapitaal. Tegelijkertijd denk ik dat het nog empirisch waar is, noch ideologisch gunstig om het militant verzet te reduceren tot de hedendaagse aanwezigheid, uiterlijkheid en activiteit van het Zwart Blok.
Ten eerste, in veel gevallen zijn er ook individuen en groepen die niet in het zwart gekleed zijn, noch de intentie hebben betrokken te raken bij militante manieren van protesteren tijdens een bepaalde situatie. Om militante activiteiten te reduceren naar Zwart Blok activiteiten lijkt in deze zin gewoon vals.
Ten tweede denk ik dat men vandaag de dag bepaalde problemen kan identificeren met Zwart Blok groepen, die niks te maken hebben met militant protest in het algemeen. De balngrijkste problemen in deze context zijn de volgende:
Sectarianisme: Er zijn Zwart Blok activisten die zichzelf ongetwijfeld als superieur zien in de manier waarop zij de vijand aanvallen ten opzichte van andere protestanten. Elitisme brengt een beweging echter nergens. Boven alles is het een direct gevaar waardoor dingen fout kunnen gaan.
Machismo: Het verbaal verheerlijken van geweld, meer of minder expliciet suggereren dat pacifisten lafaards zijn of opscheppen over de eigen bereidheid om "de politie aan te vallen" kan al zeer snel zielig en genant worden, of zelfs beledigend en dom. Het lijkt onmogelijk om te ontkennen dat deze neigingen altijd binnen bepaalde Zwart Blok groepen hebben bestaan.
Ritualisme: Zoals ik heb uitgelegd heb ik in het algemeen geen probleem met de vernietiging van bezit of straatgevechten. Maar ik denk dat, net als bij andere middelen van verzet, zulke activiteiten een politieke betekenis en legitimiteit moeten krijgen door de context waarin zij gebeuren. Ruiten breken en flessen naar de politie smijten voldoet hierbij dus niet. Niet dat ik medelijden heb met een raam of een politie agent, maar zulk agressief gedrag is ongepast bij bepaalde gelegenheden. Als een groep kameraden zich vermaakt met dansen op revolutionaire beats tijdens een streetrave zonder een agent in zicht, dan is het slopen van een raam een ongepaste verstoring van het gevoel van solidariteit. Voor alles is een tijd. Het ritualiseren van het vernietigen van bezit of van straatgevechten met de politie leidt ertoe dat hun betekenis verdwijnt, net zoals ritualiseren dat met alles doet.
De uitstraling van het Zwart Blok: Het is niet te ontkennen dat het Zwart Blok er angstaanjagend uit ziet. Toegegeven in een historisch-politieke context is dit zeker zinvol. Echter zodra dit uit de context wordt getrokken, wordt een zwart kostuum met een masker al snel een uniform dat net zo belachelijk is als elk ander. In ieder geval het nodigt geenszins mensen uit zonder persoonlijke connectie met het Zwart Blok. Ik vraag me dan ook af of het helpt om de grenzen af te breken tussen militante en niet-militante protestanten.
Trivialisering van geweld: Ik denk dat het Zwart Blok te veel wegkomt met onverantwoordelijk en onvoorzichtig gedrag. Ik zie de meeste acties als verre van willekeurig. Meestal worden de doelen met zorg gekozen en de mogelijke gevolgen van de aanvallen voor anderen goed overwogen. Maar niemand kan ontkennen dat fouten gebeuren - overal dus ook bij de acties van het Zwart Blok. Het probleem is dat zodra er geweld en vernietiging bij betrokken zijn, de gevolgen zeer dramatisch kunnen zijn. Een kleine winkel plunderen, een vijfdehands Mercedes van een arbeidersfamilie of het raken van een kameraad met een fles in plaats van de politie, zijn allen zaken die niet licht opgenomen dienen te worden, maar het komt voor. Toegegeven dit is een onvermijdelijk gevaar van militante protesten in het algemeen, maar nogmaals in de context van schijnbaar verplicht en geritualiseerd geweld dat sommige Zwart Blok groepen vandaag de dag erop na houden, kan dit oplopen tot een problematisch niveau.
Om duidelijk te zijn: Deze kritieken op bepaalde aspecten van de rol die het Zwart Blok vandaag de dag speelt moeten begrepen worden als een kritiek uit solidariteit. Ik spreek me in het algemeen niet uit tegen het Zwart Blok en ik zou de laatste zijn om de kameraden van het Zwart Blok aan de vijand te verraden. De solidariteit is onaantastbaar. Maar binnen een revolutionair discours over verzet in het algemeen en met name militant verzet, denk ik dat de eerder genoemde aspecten overwogen moeten worden. Met name om het ons toe te staan bepaalde paden van analytisch en kritisch denken te bewandelen die de gelijkstelling van militant protest en het Zwart Blok wellicht niet doet:
1. Bepaalde aspecten van het Zwart Blok bekritiseren zonder de kant van "de pacifisten" te kiezen.
2. Het Zwart Blok te bekritiseren zonder de kameraden die het vormen solidariteit te ontzeggen.
3. Om te reflecteren over de mogelijkheid van militant verzet buiten het Zwart Blok.
Neem ze mee!
T. Gee - Vertaald door Vrije Nationalisten NB
Geen opmerkingen:
Een reactie posten